Umowa użyczenia lokalu jest umową, w której użyczający godzi się na nieodpłatne użytkowanie lokalu przez inną osobę (biorącego do używania). Użyczający to właściciel lokalu, który oddaje go do użytkowania, zaś biorący do użytkowania to ten kto korzysta z danego lokalu w celach określonych w umowie. Charakterystyczną cechą takiej umowy jest nieodpłatność, osoba użyczająca lokal nie ma prawa do pobierania wynagrodzenia od biorącego za użyczenie lokalu i nie czerpie żadnych finansowych korzyści z podpisania takiej umowy.
Z czym się ona wiąże?
Jako, że użyczający nie czerpie z umowy żadnych korzyści finansowych, nie ma on dużego zakresu obowiązków względem biorącego na używanie. Użyczający ponosi jednak odpowiedzialność za wady przedmiotu umowy, jeżeli stały się one przyczyną uszczerbku na zdrowiu lub innej szkody biorącego. Jeżeli użyczający zataił przed biorącym wady lokalu to biorący, który doznał uszczerbku, może domagać się odszkodowania.
Na biorącym w użytkowanie spoczywa obowiązek ponoszenia kosztów związanych z utrzymaniem lokalu. Są to m.in. koszty eksploatacyjne oraz opłaty za media, czyli energię, wodę i gaz. Dodatkowo, jeżeli lokal został uszkodzony w wyniku niewłaściwego użytkowania to biorący musi pokryć koszty związane z przywróceniem lokalu do właściwego stanu. Biorący nie odpowiada jednak za zużycie lokalu będące wynikiem właściwego użytkowania. Biorący w używanie musi korzystać z lokalu w sposób zgodny z jego właściwościami oraz jego przeznaczeniem oraz nie ma prawa przekazywać przedmiotu umowy osobom trzecim bez zgody użyczającego.
W przypadku gdy biorący do używania korzysta z lokalu w sposób niewłaściwy, użyczający ma prawo zaprzestać czynności użyczenia. Dodatkowo, w kodeksie cywilnym przewidziana jest możliwość przedwczesnego zakończenia umowy użyczenia, jeśli przedmiot umowy, z powodów nieprzewidzianych w chwili zawarcia umowy, stanie się potrzebny użyczającemu.
Co powinna zawierać?
Umowa bezpłatnego użyczenia może zostać zawarta pisemnie, jak i ustnie. Zalecane jest sporządzenie jej w formie pisemnej, dla większego bezpieczeństwa obu stron. Umowa powinna zawierać:
- Strony umowy
- Wskazanie przedmiotu oraz opis jego stanu
- Czas trwania umowy
- Określenie sposobu korzystania z lokalu
- Koszty związane z eksploatacją lokalu
- Podpisy obu stron
Umowa bezpłatnego użyczenia, a podatek dochodowy
Osoba użyczająca lokal nie pobiera wynagrodzenia w związku z użyczeniem nieruchomości, nie płaci ona więc podatku dochodowego.
Jeżeli przedsiębiorca prowadzi działalność w lokalu, który jest mu użyczony, to osiąga on przychód z tego tytułu. Z ustawy o podatku dochodowym wynika, że wartość nieodpłatnie otrzymanych zalicza się do przychodów z działalności gospodarczej. Wysokość tego przychodu ustala się jako równowartość czynszu, jaki przedsiębiorca musiałby opłacać gdyby lokal był wynajmowany, a nie użyczony.
Osoba korzystająca z mieszkania nie zawsze ma obowiązek płacenia podatku. Nieodpłatne świadczenia otrzymane od najbliższej rodziny są wolne od opodatkowania. Za najbliższą rodzinę uznaje się osoby z I i II grupy podatkowej zdefiniowane w art. 14 ust. 3 Ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Do grupy I zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.
Natomiast do grupy II: zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych.
Należy pamiętać, że jeżeli biorący w użyczenie ponosi jakiekolwiek dodatkowe opłaty za użyczającego, które użyczający musiałby sam ponieść
Umowa bezpłatnego użyczenia, a podatek VAT
Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o VAT za odpłatne świadczenie usług uznaje się nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.
Oznacza to, że użyczenie lokalu również podlega opodatkowaniu podatkiem VAT wtedy gdy lokal jest użyczany na cele inne niż działalność gospodarcza podatnika (użyczającego), np. na cele prywatne biorącego w używanie.
Zasadniczo obowiązek podatkowy powstaje po rozwiązaniu umowy i zwrocie przedmiotu umowy użyczającemu, gdyż z ta chwilą można mówić o wykonaniu umowy.
Podsumowanie
Należy zauważyć, że w przypadku umowy bezpłatnego użyczenia wciąż może się pojawić obowiązek podatkowy, mimo jej nieodpłatnego charakteru. Obie strony umowy posiadają także pewne prawa i obowiązki, dlatego najlepiej jest ją zawrzeć w sposób pisemny.
Zobacz inne nasze artykuły: KLIKNIJ TUTAJ
