Ustawa o opodatkowaniu wyrównawczym została uchwalona przez Sejm 6 listopada 2024 roku, a weszła w życie 1 stycznia 2025 roku. To mechanizm mający na celu zapewnienie minimalnego poziomu opodatkowania dochodów dużych grup kapitałowych, zarówno międzynarodowych, jak i krajowych. Jego wprowadzenie ma przeciwdziałać praktykom unikania opodatkowania poprzez transferowanie zysków do krajów o niższych stawkach podatkowych.
Kogo dotyczy podatek wyrównawczy?
Podatek wyrównawczy obejmuje jednostki składowe grup międzynarodowych i krajowych, które w co najmniej dwóch z czterech lat podatkowych poprzedzających dany rok osiągnęły łączne przychody na poziomie co najmniej 750 mln euro, a ich efektywna stawka podatkowa okazała się niższa niż 15%.
Ministerstwo Finansów szacuje, że w Polsce nowe przepisy obejmą około 7 tysięcy firm. Należy również wskazać, jak w ustawie definiowana jest „grupa międzynarodowa” – to grupa, w której przynajmniej jedna jednostka lub zakład znajduje się poza Polską. Natomiast sytuacja, w której wszystkie jednostki są zlokalizowane na terytorium Polski, jest określana jako „grupa krajowa”.
Przyczyny wprowadzenia podatku wyrównawczego
Podatek wyrównawczy został wprowadzony w odpowiedzi na globalne wyzwania związane z unikaniem opodatkowania przez międzynarodowe korporacje. Transferowanie zysków do krajów o niskim opodatkowaniu prowadziło do erozji bazy podatkowej w państwach, gdzie faktycznie prowadzono działalność gospodarczą.
Aby temu przeciwdziałać, Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) opracowała inicjatywę Filar II, której celem jest wprowadzenie globalnego minimalnego opodatkowania. Unia Europejska zaimplementowała te wytyczne poprzez dyrektywę 2022/2523 z dnia 15 grudnia 2022.
Jak działa podatek wyrównawczy?
Mechanizm działania podatku wyrównawczego polega na obliczeniu efektywnej stawki podatkowej dla danej jednostki. Jeśli stawka ta jest niższa niż 15%, konieczne jest dopłacenie różnicy w formie podatku wyrównawczego. Według ustawy efektywna stawka podatkowa obliczona według wzoru:
Pod względem ustawy Jurysdykcyjnemu kwalifikowanemu dochodowi netto równa się różnica między kwalifikowanym dochodem wszystkich jednostek składowych zlokalizowanych w danej jurysdykcji a ich kwalifikowaną stratą.
Rodzaje podatku wyrównawczego
Projekt ustawy przewiduje trzy rodzaje podatku wyrównawczego:
- globalny podatek wyrównawczy (IIR) – Jest to podatek, w którym jednostka dominująca najwyższego szczebla grupy międzynarodowej będzie zobowiązana do zapłaty podatku wyrównawczego od swoich nisko opodatkowanych jednostek zależnych, jeśli nie osiągną one minimalnej efektywnej stawki opodatkowania.
- kwalifikowany krajowy podatek wyrównawczy (QDMTT) – Ma pierwszeństwo wobec innych zasad opodatkowania wyrównawczego .Różnice miedzy podatkiem IIR stanowi fakt ,że ten podatek wyrównawczy jest pobierany w państwie, w którym znajdują się nisko opodatkowane jednostki składowe grupy. Przede wszystkim QDMTT zapewnia, że dochód generowany w Polsce jest opodatkowany na minimalnym poziomie, nawet jeśli jednostka dominująca znajduje się poza granicami kraju
- podatek wyrównawczy od niedostatecznie opodatkowanych zysków (UTPR) -W przypadku gdy jednostka dominująca działa w jurysdykcji, w której nie ma IIR i która jednocześnie jest jurysdykcją o niskim poziomie opodatkowania ,to podatek wyrównawczy jest pobierany w danej jurysdykcji .
Obowiązki związane z podatkiem wyrównawczym
Podmioty objęte podatkiem wyrównawczym są zobowiązane do:
- Przeprowadzania co rocznego testu efektywnej stawki podatkowej w poszczególnych jurysdykcjach dla weryfikacji czy jest większa bądź równa 15%
- Corocznego składania informacji o opodatkowaniu wyrównawczym (GIR) do końca 15. miesiąca od zakończenia roku podatkowego (dla pierwszego roku obowiązywania podatku termin wynosi 18 miesięcy).,
- Corocznego składania zeznania podatkowego do końca 18. miesiąca od zakończenia roku podatkowego (dla pierwszego roku obowiązywania podatku termin wynosi 21 miesięcy).
Zwolnienie z podatku
Obowiązek ustalania globalnego lub krajowego podatku wyrównawczego nie będzie dotyczył jednostek składowych działających w danej jurysdykcji, pod warunkiem że w danym roku podatkowym spełnione są łącznie następujące kryteria:
- Średni przychód kwalifikowany za ostatnie trzy lata dla wszystkich jednostek składowych w tej jurysdykcji nie przekracza 10 mln euro.
- Średni kwalifikowany dochód jurysdykcyjny za ten sam okres wynosi mniej niż 1 mln euro, lub w analizowanym okresie jednostki te wykazały średnią kwalifikowaną stratę.
Tymczasowa „bezpieczna przystań” CBCR umożliwia zwolnienie z obowiązku obliczania podatków wyrównawczych dla wybranych jurysdykcji na podstawie przepisów OECD. Jest to opcja ograniczona czasowo (dotyczy lat podatkowych zaczynających się nie później niż 31 grudnia 2026 r. i kończących się najpóźniej 30 czerwca 2028 r.).
Należy jednak pamiętać, że jeśli w pierwszym roku podatkowym, w którym grupa podlega tej ustawie, nie skorzystała z wyboru tymczasowej „bezpiecznej przystani” CBCR, nie może już z niej skorzystać w przyszłych latach („once out, always out”).
Zobacz inne nasze artykuły – KLIKNIJ TUTAJ
