W sytuacji rozwiązania umowy o pracę w okolicznościach zwolnienia grupowego i indywidualnego, pracownik posiada prawo do odprawy pieniężnej. Z kolei, gdy skróceniu ulega okres wypowiedzenia, wtedy pracownikowi przysługuje odszkodowanie.
O zwolnieniu grupowym mówi się, gdy pracodawca zatrudnia w danym momencie co najmniej 20 pracowników (a więc nie dotyczy to sytuacji, w których zatrudnionych jest 19 pracowników i mniej), a w okresie nieprzekraczającym 30 dni wykonuje redukcję zatrudnienia, wypowiadając umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracowników lub na mocy porozumienia stron oraz zwolnienia dotyczą:
- 10 pracowników w przypadku zatrudnienia mniej niż 100 pracowników,
- 10% pracowników w sytuacji zatrudnienia co najmniej 100 osób, ale mniej niż 30 osób,
- 30 pracowników w sytuacji zatrudnienia 300 lub więcej pracowników.
Pisząc o stanie zatrudnienia, nie wlicza się w to pracowników zatrudnionych poprzez agencję pracy tymczasowej oraz świadczących pracę na zasadach innych niż stosunek pracy stosunków prawnych, na przykład umowy cywilnoprawnej. Powyższe liczby obejmują także pracowników, z którymi w ramach grupowego zwolnienia następuje rozwiązanie stosunków pracy z inicjatywy pracodawcy na mocy porozumienia stron, jeżeli dotyczy to co najmniej 5 pracowników.
Do przyczyn niedotyczących pracownika zalicza się wszelkie okoliczności niezwiązane z pracownikiem, na przykład: przyczyny ekonomiczne, organizacyjne upadłość lub likwidacja przedsiębiorstwa.
Okres redukcji zatrudnienia w okresie 30 dni oblicza się na podstawie art. 111 Kodeksu cywilnego:
„Jeżeli początkiem terminu oznaczonego w dniach jest pewne zdarzenie, nie uwzględnia się przy obliczaniu terminu dnia, w którym to zdarzenie nastąpiło”.
O zwolnieniu indywidualnym można mówić w momencie, w którym występuje konieczność rozwiązania przez pracodawcę stosunków pracy, gdzie zatrudnia się co najmniej 20 pracowników, a przyczyny zwolnień nie dotyczą pracowników i są wyłącznym powodem uzasadniającym wypowiedzenie stosunku pracy lub rozwiązanie na mocy porozumienia stron. Wspomniane zwolnienia mieszczą się w okresie 30 dni i obejmują mniejszą liczbę pracowników niż w przypadku liczb pracowników określonych przy zwolnieniu grupowym.
Pracodawca może również wypowiedzieć warunki pracy i płacy pracownikom chronionym.
Na podstawie Ustawyz dnia 13 marca 2003 r.o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników art. 5:
„W okresie objęcia szczególną ochroną przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy pracodawca może jedynie wypowiedzieć dotychczasowe warunki pracy i płacy pracownikowi:
1) któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, pracownicy w ciąży oraz w okresie urlopu macierzyńskiego, pracownikowi od dnia złożenia wniosku o udzielenie urlopu macierzyńskiego albo jego części, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego albo jego części, urlopu rodzicielskiego albo jego części, urlopu ojcowskiego albo jego części oraz urlopu opiekuńczego – do dnia zakończenia tego urlopu”.
W takim przypadku konieczna jest konsultacja ze związkami zawodowymi w trybie art. 38 Kodeksu Pracy:
„O zamiarze wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę zawartej na czas określony lub umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony pracodawca zawiadamia na piśmie reprezentującą pracownika zakładową organizację związkową, podając przyczynę uzasadniającą rozwiązanie umowy”.
W momencie wypowiedzenia warunków pracy i płacy powodującej obniżenie wynagrodzenia, pracownikom należy się dodatek wyrównawczy przez okres nieprzekraczający 6 miesięcy.
Należy pamiętać, że warunkiem uzyskania odprawy jest powód rozwiązania umowy o pracę wyłącznie z przyczyn niedotyczących pracownika(może to być na przykład niekorzystna sytuacja finansowa firmy lub ogłoszenie upadłości). Prawa do odprawy nie uzyska zatem pracownik, po którego stronie stoi przyczyna rozwiązania umowy o pracę (mowa na przykład o utracie zaufania do pracownika lub nieefektywności w pracy).
Wysokość odprawy pieniężnej dla pracownika, w związku z rozwiązaniem stosunku pracy w ramach zwolnienia grupowego i indywidualnego wynosi odpowiednio:
- wysokość jednomiesięcznego wynagrodzenia w sytuacji, gdy pracownik był zatrudniny u danego pracodawcy krócej niż 2 lata,
- wysokość dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat,
- wysokość trzymiesięcznego wynagrodzenia w sytuacji, gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy dłużej niż 8 lat.
Wysokość odprawy pieniężnej nie może przekraczać kwoty 15-krotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy. Kwotę odprawy pieniężnej oblicza się według aktualnych zasad obliczania ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy. Staż pracy wspomniany wyżej oblicza się, sumując wszystkie okresy zatrudnienia u danego pracodawcy.
Pracownik ma prawo do odszkodowania, jeśli pracodawca wypowiedział mu umowę o pracę zawartą na czas nieokreślony lub na czas określony z powodu ogłoszenia upadłości, likwidacji lub z innych przyczyn niedotyczących pracowników. Jest taka możliwość, gdy pracodawca w celu wcześniejszego rozwiązania umowy o pracę skróci okres 3-miesięcznego wypowiedzenia, najwyżej jednak do 1 miesiąca. W tej sytuacji pracownik ma prawo do odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część okresu wypowiedzenia. Odszkodowanie wypłaca się najpóźniej ostatniego dnia pracy.
Odszkodowanie za skrócenie okresu wypowiedzenia wylicza się na zasadach obowiązujących przy obliczaniu pieniężnego ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Dopuszczalnym jest przyznanie wyższego odszkodowania za skrócenie okresu wypowiedzenia niż nakazują to powszechnie obowiązujące przepisy prawa pracy.
Zobacz inne nasze artykuły: KLIKNIJ TUTAJ
