Przedsiębiorcy prowadzący transakcje zarówno na rynku krajowym, jak i zagranicznym, często spotykają się z pojęciem “różnice kursowe”. Termin ten odnosi się do rozbieżności powstałych w wyniku zmian wartości transakcji, po przeliczeniu ich z waluty obcej na krajową.
Jak Powstają Różnice Kursowe?
Transakcje w walutach obcych przeliczane są na walutę krajową dwukrotnie:
1. przy dokonaniu transakcji;
2. w momencie otrzymania lub dokonania zapłaty.
Kursy walut podlegają ciągłym zmianom, przez co kurs użyty do przeliczenia transakcji w tych dwóch momentach zazwyczaj się różni. Prowadzi to do powstania dodatnich lub ujemnych różnic kursowych, które mają realny wpływ na przychody i koszty przedsiębiorstwa. W tym kontekście, zrozumienie mechanizmu różnic kursowych staje się kluczowe dla skutecznego zarządzania ryzykiem walutowym i optymalizacji wyników finansowych przedsiębiorstwa.
Różnice Kursowe Dodatnie i Ujemne
Po dwukrotnym przeliczeniu transakcji, różnice kursowe mogą przyjmować wartości dodatnie lub ujemne.
Dodatnie różnice kursowe powstają, gdy wartość zobowiązania przy dokonaniu transakcji, przeliczona z waluty obcej na walutę krajową, przekracza wartość tego zobowiązania w dniu dokonania zapłaty.
Z kolei ujemne różnice kursowe powstają, gdy wartość nabytych środków w walucie obcej jest niższa w dniu dokonania transakcji niż wartość tych środków w dniu zapłaty.
Dodatnie różnice kursowe zwiększają przychody finansowe, podczas gdy ujemne zwiększają koszty finansowe.
Kurs średni NBP
W Polsce, to bank centralny czyli Narodowy Bank Polski odpowiedzialny jest za codzienną publikacje informacji dotyczących średnich kursów walut dla 35 najpopularniejszych światowych walut. Kursy mniej popularnych walut, takich jak peso argentyńskie, czy funt egipski, aktualizowane są co tydzień, w środę.
Kurs średni NBP ma charakter statystyczno-informacyjny, czym różni się od kursów stosowanych w kantorach walutowych czy bankach. Niemniej jednak, pełni on kluczową rolę jako podstawa do rozliczania transakcji w walutach obcych.
Z uwagi na to, iż Narodowy Bank Polski publikuje średnie kursy walut dopiero w południe, przepisy prawa bilansowego i podatkowego odnoszą się do kursów średnich podanych na dzień poprzedzający przeprowadzenie transakcji.
Wycena składników aktywów i pasywów na dzień bilansowy
“Dzień bilansowy” to określony dzień, kończący okres rozliczeniowy, w którym przedsiębiorca sporządza sprawozdanie finansowe. Jest to nie tylko moment podsumowania sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, lecz także okres, w którym różnice kursowe mogą znacząco wpłynąć na kondycję finansową firmy.
Aktywa i pasywa wyrażone w walucie obcej, takie jak należności, zobowiązania czy środki pieniężne, są wyceniane na dzień bilansowy na podstawie art. 30 ust. 1 uor.:
1. składniki aktywów i pasywów w walutach obcych wyceniane są na podstawie średniego kursu ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na dzień bilansowy;
2. w przypadku gotówki w jednostkach prowadzących kupno i sprzedaż walut obcych, wycena następuje według kursu, po którym dokonano zakupu, ale nie wyższego niż średni kurs ogłoszony przez NBP na dzień wyceny dla danej waluty.
Przykład 1. Wycena składnika pasywów na dzień bilansowy.
Jednostka w księgach rachunkowych 2022 r. posiadała zobowiązanie wobec zagranicznego kontrahenta wyrażone w walucie obcej, które na 31 grudnia 2022 r. nie zostało uregulowane. Wartość zobowiązania wynosiła 100 000 funtów brytyjskich (GBP). Zobowiązanie w momencie jego powstania zostało wycenione według kursu średniego waluty obcej, który wynosił 5,5061 PLN/GBP (tabela nr 203/A/NBP/2022 z 19 października 2022 r.). Kurs średni GBP z 30 grudnia 2022 r. (31 grudnia 2022 r. przypadał w sobotę) wynosił 5,2957 PLN/GBP (tabela nr 252/A/NBP/2022 z 30 grudnia 2022 r.).
Tabela 1. Wycena zobowiązań na dzień bilansowy.
| Wartość zobowiązania w walucie obcej | Wartość zobowiązania w złotych ustalona na dzień powstania zobowiązania | Wartość zobowiązania w złotych ustalona na dzień bilansowy | Dodatnia różnica kursowa | ||
| Kurs średni waluty | Wartość w złotych | Kurs średni waluty | Wartość w złotych | ||
| 100 000 GBP | 5,5061 PLN/GBP | 550 610 zł | 5,2957 PLN/GBP | 529 570 zł | 21 040 zł |
Artykuł 30 ust. 3 uor określa sytuację, kiedy Narodowy Bank Polski nie ogłasza kursu dla danej waluty, na przykład dla walut krajów arabskich. W takich sytuacjach zazwyczaj następuje przeliczenie danej waluty na dolary amerykańskie lub euro, a następnie na złote.
Zobacz inne nasze artykuły: KLIKNIJ TUTAJ
